Pedagogika Montessori

„Musimy dostrzec cuda ukryte w dziecku i pomagać mu je rozwijać”

– Maria Montessori

Jakie jest podejście do świata w edukacji Montessori?

Kiedyś świat zmieniał się powoli. Różnica między warunkami w jakich żyli rodzice a tymi w jakich żyły ich dzieci nie była duża. Dziś postęp cywilizacji, techniki, wiedzy jest tak ogromny a tempo zmian tak duże, że nie wiemy do jakiej przyszłości przygotowujemy dzieci.

Wiedza, którą moglibyśmy im przekazać, za całą pewnością będzie dla nich w życiu dorosłym bezużyteczna. Dlatego w pedagogice Montessori przygotowujemy dzieci do życia nie tylko poprzez wiedzę, ale przede wszystkim poprzez mądrość.

Celem edukacji montessoriańskiej jest przygotowanie dzieci do samodzielnego myślenia, zaangażowania w to co robią, kończenia rozpoczętej pracy, umiejętności komunikacyjnych, umiejętności współdziałania z innymi.

Chcemy wychować człowieka, który zna swoje prawa i respektuje prawa innych. Współczesny świat promuje ludzi intensywnie dążących do osiągania celów, którzy wysoko stawiają sobie poprzeczkę. Jednak w tym świecie wielu tak zwanych ludzi sukcesu wiedzie życie skoncentrowane na współzawodnictwie zamiast na partnerstwie, relacje są zbudowane wokół hierarchii siły i wpływów. W świecie, w którym żyjemy, wielu ludzi, których uważamy za ludzi sukcesu, wykazuje tendencję do egocentryzmu i materializmu i nie są ani szczególnie szczęśliwi, ani nie wiodą zrównoważonego życia.

Co daje dzieciom edukacja Montessori?

W trakcie lat spędzonych w placówkach Montessori dzieci zdobywają ogromne poczucie własnej wartości, stają się niezależne, zdobywają przekonanie, że są zdolne do uczenia się nowych rzeczy, opanowywania nowych umiejętności, rozwiązywania problemów. Uczą się działania bez przemocy oraz pokojowego rozwiązywania konfliktów, jak przewodzić, a także jak być częścią zespołu. Uczymy je wspierać się nawzajem.

W edukacji Montessori staramy się przekazać dzieciom, że należą do tego świata, że są częścią czegoś większego niż one same, nie odbierając im jednocześnie poczucia własnej mocy oraz osobistej odpowiedzialności. Naszym celem jest zaszczepienie w nich zachwytu i ciekawości. Nie jest to czynione w sposób, który sprawia, że dzieci czują się małe i bezsilne, ale raczej poprzez uświadomienie, że każde życie ma wartość i każde życie ma cel. Nasze dzieci uczą się, że musimy odnosić się z szacunkiem do siebie nawzajem i dbać o świat, który nas otacza.

Dzieci Montessori uczą się, że ich pomysły mają wartość a ich decyzje są ważne, że ludzie popełniają błędy, ale możemy z nich wyciągać wnioski. Uczą się, że musimy brać odpowiedzialność za nasze działania oraz – tam gdzie jest to możliwe – próbować naprawić skutki naszych błędów. Są to bardzo mocne lekcje, wykraczające daleko poza zwykłe zapamiętywanie faktów i formułek, oraz poza zakres zwykłego programu szkolnego.

Dzieci montessoriańskie potrafią słuchać, umieją też zadawać pytania, łatwo dopasowują się do zmian – są elastyczne w myśleniu i działaniu, rozwiązują złożone problemy, nawiązują pozytywne interakcje społeczne, przestrzegają zasad.

W przedszkolach Montessori aktywność i dynamizm pracy dzieci, łączy się z ciszą i skupieniem. Dzieci mają czas na samodzielne odkrycia. To miejsce, gdzie dzieciństwo jest czasem spokojnego wzrastania.

Zasady wyróżniające pedagogikę Montessori to zasada wolnego wyboru pracy.

W warunkach „przygotowanego otoczenia” dziecko może wybrać:

Dzięki zasadzie porządku dzieci uczą się, że każdy przedmiot ma swoje stałe miejsce, a po skończonych zajęciach należy zadbać o odłożenie z powrotem używanych przedmiotów. Zamiłowanie do ładu i harmonii porządkuje myśli i uczucia dziecka.

zasada ograniczenia – określony materiał edukacyjny występuje w jednym egzemplarzu. Stwarza to okazję do rozwijania umiejętności czekania, cierpliwości. To dobra lekcja dla formowania charakteru. Dzieci poznają społeczne granice dla swojego działania. Uczą się też zachowania reguł społecznych:

Wolność działań każdego dziecka ograniczona jest wolnością innych dzieci. Uczy się ono dostrzegania tego, że nie jest samo, że obok pracują inni. Nie może rozpraszać ich mówiąc głośno, biegając lub hałasując. Do takiej pracy przygotowują ćwiczenia ciszy, ułatwiające koncentrację. Każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim indywidualnym rytmie.

Dlatego w przedszkolu Montessori dzieci pracują według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których są już gotowe. Zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, przy współpracy z Nauczycielami.

Nauka opiera się na konkretnych doświadczeniach dziecka. Dziecko, które ma możliwość dorastania wśród ludzi respektujących jego prawa rozwojowe, rozumiejących i szanujących jego samodzielność osiąga wewnętrzną równowagę, jest spokojne, opanowane, wrażliwe na ład i porządek. Potrafi samodzielnie działać, ma poczucie własnej wartości.